Το “Άρωμα του Ονείρου” (αγγ. “Jitterbug Perfume”) του Αμερικανού συγγραφέα Τομ Ρόμπινς είναι ένα διαχρονικά αγαπημένο βιβλίο του 1985, το οποίο μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει τουλάχιστον σουρεαλιστικό.
Η υπόθεση ξεδιπλώνεται σε δύο χρονολόγια -το ένα διαδραματίζεται στην αρχαία Ευρασία, το άλλο στη χαοτική ομορφιά του σύγχρονου κόσμου- συνθέτει μια μαγευτική ιστορία για το άρωμα, την αθανασία και την εξέγερση. Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκονται δύο ερωτευμένοι εραστές από τους περασμένους αιώνες που τολμούν να αψηφήσουν τον ίδιο τον θάνατο, δημιουργώντας ένα άρωμα τόσο θεϊκό που αντηχεί μέσα στον χρόνο.
Γρήγορα στο σήμερα, όπου αντίπαλοι αρωματοποιοί στο Σιάτλ, το Παρίσι και τη Νέα Ορλεάνη βρίσκονται μπλεγμένοι στο μυστήριο. Καθοδηγούμενοι από τους αινιγματικούς ψιθύρους ενός απατεώνα Ιρλανδού φιλοσόφου, οι δρόμοι τους αρχίζουν να συγκλίνουν – και η γραμμή μεταξύ μύθου και πραγματικότητας αρχίζει να θολώνει.
Και ναι, είναι τόσο ευφάνταστο, όσο και η περιγραφή του. Μια καλή περιγραφή που περιγράφει τη διαδικασία ανάγνωσης αυτού του έργου είναι το γνωστό “fever dream” – σαν όνειρο δηλαδή που έχει κανείς όταν ανεβάζει πυρετό. Περιέχει ακριβώς αυτή την άβολη, αλλά πάρα πολύ ζωντανή αίσθηση, εκεί που τα όνειρα αρχίζουν να μην ξεχωρίζουν από την πραγματικότητα.
Στον πυρήνα του, το “Άρωμα του Ονείρου” είναι ένας εορτασμός της σάρκας, των αισθήσεων και της ασυγκράτητης παρόρμησης του να ζούμε πλήρως τη ζωή. Αυτό που κάνει αυτό το μυθιστόρημα να αντέχει στον χρόνο είναι η εμβύθιση σε μεγάλα ερωτήματα – για τον θάνατο, τη ζωτικότητα, την ταυτότητα και το τι σημαίνει να είσαι πραγματικά ζωντανός. Αναρωτιέται όχι μόνο αν η αθανασία είναι δυνατή, αλλά και γιατί θα την θέλαμε, και τι θα μπορούσαμε να χάσουμε ή να ξαναβρούμε στην πορεία έχοντάς την.
Μέσα από την ιστορία των αρχαίων εραστών που δημιουργούν ένα απόκοσμο άρωμα και των σύγχρονων αρωματοποιών που κυνηγούν αυτή τη χαμένη φόρμουλα, ο Ρόμπινς δημιουργεί έναν σουρεαλιστικό, αλλά γειωμένο μύθο. Το άρωμα γίνεται ένα είδος φιλοσοφικής λίθου – ένα αλχημικό σύμβολο της ψυχής, της ουσίας και της μνήμης.
Στο βιβλίο, επίσης, συνυφαίνονται πολιτισμικές ακρογωνιαίοι λίθοι – μυθολογικές μορφές όπως ο Πάνας μάς υπενθυμίζουν τον αρχέγονο, ζωώδη εαυτό μας, ενώ οι αναφορές σε αρχαίες τελετουργίες και οι ξεθωριασμένοι απόηχοι των προχριστιανικών δοξασιών προκαλούν την αποσύνδεση από τον φυσικό κόσμο -που βιώνουμε στη σημερινή εποχή.
Αυτό που επίσης ξεχωρίζει είναι ο τρόπος με τον οποίο το άρωμα χρησιμοποιείται όχι μόνο ως αισθητηριακή λεπτομέρεια, αλλά και ως μεταφορά: για την οικειότητα, για την ταυτότητα, για τα αόρατα νήματα που συνδέουν το χρόνο, τον τόπο και την ψυχή. Το άρωμα του μυθιστορήματος είναι κάτι περισσότερο από άρωμα – είναι η ενσάρκωση της μνήμης, η χαρά που γίνεται χειροπιαστή.
Είναι μια ιστορία για το αιώνιο, το αρωματικό και το παράλογο. Μια ερωτική ιστορία, γεμάτη αισθησιασμό και μεταφορές, αλλά ταυτόχρονα πολλά παραπάνω από αυτό. Πρόκειται για ένα έργο που είτε μπει στα αγαπημένα, είτε όχι, δεν το ξεχνάει κανείς.
