Ουροβόρος: Το Σύμβολο της Αιώνιας Αναγέννησης – Μαίρη Τζέιν

Ο Ουροβόρος αποτελεί ένα από τα ιερά αρχαία σύμβολα που έχουν αρχίσει να εδραιώνουν τη σημασία τους στη σύγχρονη εποχή. 

Απεικονίζει ένα φίδι (σε κάποιες παραδόσεις και δράκο) που τρώει την ουρά του, σχηματίζοντας έναν συνεχή κύκλο. Αυτή η ισχυρή εικόνα αντιπροσωπεύει τις έννοιες της αιωνιότητας, της αυτοαναφορικότητας και της κυκλικής φύσης της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης.

Στην πραγματικότητα η εικόνα αυτή συναντάται και στη φύση, τη στιγμή που το ερπετό τραβάει το νεκρό του δέρμα από την ουρά του, κάνοντάς το να μοιάζει σα να την τρώει.

Ο Ουροβόρος έχει βρεθεί σε διάφορους αρχαίους πολιτισμούς, με μερικές από τις πρώτες γνωστές αναπαραστάσεις να εμφανίζονται στην αιγυπτιακή και την ελληνική εικονογραφία. Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση χρονολογείται στην αρχαία Αίγυπτο, όπου εμφανίζεται στο ταφικό κείμενο που είναι γνωστό ως το Αινιγματικό Βιβλίο του Κάτω Κόσμου. Το σύμβολο εμφανίστηκε αργότερα στις ελληνικές αλχημικές παραδόσεις, ιδίως στα έργα του Ηράκλειτου, ο οποίος διατύπωσε και το “εν το παν” των αλχημιστών, το οποίο συμβόλιζε ο λεγόμενος “ουροβόρος όφις” . Με την πάροδο του χρόνου, εξαπλώθηκε σε διάφορες πολιτιστικές παραδόσεις.

Ένας ουροβόρος σε σχέδιο του 1478 σε αλχημικό σύγγραμμα
Ένας ουροβόρος σε σχέδιο του 1478 σε αλχημικό σύγγραμμα
Η πρώτη γνωστή απεικόνιση του Ουροβόρου, σε ένα από τα ιερά που περιβάλλουν τη σαρκοφάγο του Τουταγχαμών.
Η πρώτη γνωστή απεικόνιση του Ουροβόρου, σε ένα από τα ιερά που περιβάλλουν τη σαρκοφάγο του Τουταγχαμών.

Στη σκανδιναβική μυθολογία, ο ουροβόρος (ή κάτι παραπλήσιο) εμφανίζεται ως ο επονομαζόμενος Jörmungandr, γιος του Λόκι και της Angrboda, ο οποίος μεγαλώνει τόσο πολύ που περικυκλώνει τον κόσμο, δαγκώνοντας την ουρά του. Παρόλα αυτά, αυτή δεν είναι η μοναδική αναφορά που έχουμε. Στους μύθους του Ράγκναρ Λόθμπροκ, ο βασιλιάς Χάρροντ χαρίζει στην κόρη του Σόρα ένα μικρό ερπετόμορφο πλάσμα, το οποίο εξελίσσεται σε φίδι που τυλίγεται γύρω από την αυλή της. Ο Ράγκναρ το σκοτώνει και παντρεύεται τη Σόρα. Αργότερα, με μια άλλη γυναίκα, αποκτά έναν γιο, τον Sigurd Snake-in-the-Eye, που γεννιέται με ένα λευκό φίδι να περιβάλλει την ίριδα του, δαγκώνοντας την ουρά του.

Στον πυρήνα του, ο Ουροβόρος ενσαρκώνει τον ατελείωτο κύκλο της δημιουργίας και της καταστροφής, αντικατοπτρίζοντας τους φυσικούς ρυθμούς του σύμπαντος. Σηματοδοτεί την ενότητα, το άπειρο και την αέναη φύση του χρόνου. Στις αλχημικές παραδόσεις, αντιπροσωπεύει τη διαδικασία μετασχηματισμού και την ιδέα ότι όλα τα πράγματα συνδέονται σε έναν αιώνιο κύκλο. Στην ψυχολογία, το σύμβολο έχει συνδεθεί με την έννοια της εξατομίκευσης του Καρλ Γιουνγκ – την ολοκλήρωση του συνειδητού και του ασυνείδητου νου.

Χαρακτική ενός ουροβόρου τύπου wyvern από τον Lucas Jennis, στο αλχημιστικό σύγγραμμα De Lapide Philosophico του 1625.
Χαρακτική ενός ουροβόρου τύπου wyvern από τον Lucas Jennis, στο αλχημιστικό σύγγραμμα De Lapide Philosophico του 1625.

Πέρα από την ιστορική του σημασία, ο Ουροβόρος συνεχίζει να αποτελεί ένα σημαντικό σύμβολο στον σύγχρονο πολιτισμό, καθώς εμφανίζεται στη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τα δημοφιλή μέσα ενημέρωσης. Χρησιμοποιείται συχνά για να απεικονίσει την ιδέα της αυτοσυντήρησης, τη διασύνδεση της ύπαρξης και τον άπειρο κύκλο του χρόνου και της φύσης.

Ο Ουροβόρος παραμένει ένα από τα πιο βαθιά και διαχρονικά σύμβολα στην ανθρώπινη ιστορία. Είτε το δει κανείς μέσα από ένα μυστικιστικό, φιλοσοφικό ή ψυχολογικό φακό, χρησιμεύει ως υπενθύμιση της συνεχούς φύσης της ζωής και του αιώνιου κύκλου της ανανέωσης και της μεταμόρφωσης.

Κύλιση στην κορυφή