Σαν σήμερα, 19 Μαρτίου, απεβίωσε ο Γουίλεμ ντε Κούνινγκ (Willem de Kooning), ένας από τους γνωστότερους και σημαντικότερους άντρες καλλιτέχνες της αφηρημένης τέχνης.
Ο Γουίλεμ ντε Κούνινγκ ήταν διάσημος Ολλανδοαμερικανός ζωγράφος και ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Ο ντε Κούνινγκ είναι περισσότερο γνωστός για τους μεγάλων διαστάσεων, εκφραστικούς πίνακές του που συχνά χαρακτηρίζονταν από δυναμικές, χειρονομιακές πινελιές και αφηρημένες μορφές. Μερικά από τα πιο διάσημα έργα του είναι τα “Woman I” και “Excavation”.
Με αφορμή τη μέρα αυτή, η οποία είναι αφιερωμένη στη μνήμη του, μας δίνεται η ευκαιρία να μιλήσουμε για δύο γυναίκες τις οποίες καθιέρωσε, όσο τον καθιέρωσαν. Ο λόγος για τη σύντροφό του Ελέιν ντε Κούνινγκ (Elaine de Kooning) και τη Μαίρη Άμποτ (Mary Abbott). Πρόκειται για δύο καλλιτέχνιδες, οι οποίες όχι απλά καθόρισαν το κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, αλλά επηρέασαν τον ίδιο τον ντε Κούνινγκ και τη δουλειά του -όπως έκανε και ο ίδιος για αυτές.
Η Μαίρη Άμποτ υπήρξε -πέραν από καλλιτέχνης- και μοντέλο, έχοντας κάνει εμφανίσεις στη Vogue και το Harper’s Bazaar. Παρόλα αυτά υπήρξε μια εκπληκτική καλλιτέχνης, αφήνοντας μεγάλη καλλιτεχνική κληρονομιά πίσω της, παρά το γεγονός ότι δεν αναγνωρίστηκε πλήρως πριν τον θάνατό της. Όσον αφορά στη σχέση της με τον Γουίλεμ -ή Μπιλ, όπως τον φώναζε- υπήρξαν πολύ κοντά, ακόμη και όταν δεν ήταν ρομαντικά εμπλεκόμενοι μεταξύ τους. Ο ντε Κούνινγκ, μάλιστα, την είχε ζητήσει σε γάμο δύο φορές, με εκείνη να αρνείται, λέγοντας πως κάτι τέτοιο θα κατέστρεφε την καλλιτεχνική του καριέρα.
Η επίδραση στο έργο του ντε Κούνινγκ ήταν επίσης τεράστια. Ισχυρό παράδειγμα αποτελέι ο πίνακας της Abbott με τίτλο Lucy. Bάσει των αισθητικών ιδιοτήτων αυτού του πίνακα, μια πρόχειρη σύγκριση με μερικά έργα του ντε Κούνινγκ θα αποδείξουν τον ισχυρισμό περί επιρροής. Υπάρχει ειδικά ένας πίνακας του καλλιτέχνη, με τίτλο “Abstraction”, ο οποίος δομικά και συνθετικά μοιάζει να έχει πάρει τα βασικά συστατικά της Lucy. Σαφώς, επίσης, δεν θα ήταν έρωτας αν η Άμποτ δεν είχε δημιουργήσει ένα από τα πιο γνωστά έργα της με έμπνευση τον αγαπημένο της Γουίλεμ.
Περνάμε τώρα στην Ελέιν ντε Κούνινγκ, τη σύντροφο και σύζυγο του καλλιτέχνη. Το ζευγάρι είχε ανοιχτό γάμο -και οι δύο ήταν σεξουαλικά απελευθερωμένοι και ανοιχτοί ο ένας για τις σχέσεις του άλλου. Η Ελέιν είχε σχέσεις με άνδρες που βοήθησαν στην προώθηση της καριέρας του Γουίλεμ, όπως ο Χάρολντ Ρόουζενμπεργκ (Harold Rosenberg), ένας διάσημος κριτικός τέχνης, ο Τόμας Μπ. Ες (Thomas B. Hess), ένας συγγραφέας για την τέχνη και διευθυντής του ARTnews, και ο Τσαρλς Ίγκαν (Charles Egan), ιδιοκτήτης της γκαλερί Charles Egan.
Γνωρίστηκαν το φθινόπωρο του 1938, όταν εκείνη ήταν 20 ετών και εκείνος 34. Η Ελέιν είχε θαυμάσει τα έργα του πριν τον γνωρίσει. Μετά τη συνάντησή τους, ο Γουίλεμ έγινε μέντοράς της. Ζωγράφιζαν στη σοφίτα του και ήταν γνωστός για τη σκληρή κριτική που ασκούσε στη δουλειά της, “απαιτώντας αυστηρά να σχεδιάζει και να ξανασχεδιάζει μια φιγούρα ή μια νεκρή φύση και επιμένοντας στη λεπτή, ακριβή, σαφή γραμμική οριοθέτηση που υποστηρίζεται από ακριβώς διαμορφωμένη σκίαση.” Κατέστρεψε ακόμη και πολλά από τα σχέδιά της, αλλά αυτό ώθησε την Ελέιν να προσπαθήσει τόσο για την ακρίβεια όσο και για τη χάρη στη δουλειά της.” Μοιράζονταν το καλλιτεχνικό στούντιο ακόμη και μετά το γάμο τους, μένοντας κοντά κατά τη γέννηση των έργων τους.
Είναι φανερό πως η Ελέιν και η Μαίρη σχημάτισαν σημαντικά τον Γουίλεμ και πως ο τελευταίος ίσως και να μην ήταν αυτός που ξέρουμε σήμερα, αν δεν ήταν εκείνες. Οι δύο αυτές γυναίκες τιμήθηκαν με την παρουσία των έργων τους στη μνημειώδη έκθεση “Γυναίκες του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού” το 2016 στο Denver Art Museum, ανάμεσα στις 16 πιο σημαντικές γυναίκες καλλιτέχνιδες του κινήματος αυτού.
